Podczas wyjątkowych okresów intensywnego smogu, mieszkańcy i odwiedzający Kraków mogą korzystać z bezpłatnej komunikacji miejskiej. Wszystkie informacje na temat wprowadzenia takiej opcji, które jest efektem przekroczenia norm stężenia pyłu PM10, są udostępniane publicznie na stronach internetowych, w aplikacji mobilnej „Powietrze Kraków” oraz na różnych platformach mediów społecznościowych prowadzonych przez miasto i jego jednostki.
Bezpłatna komunikacja miejska obowiązuje przez cały dzień, od północy do północy. Decyzję o jej wprowadzeniu podejmuje się na podstawie codziennych prognoz jakości powietrza na następny dzień. Te prognozy, sporządzane przez Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej (IMGW) i wysyłane do Urzędu Miasta Krakowa, są podzielone na trzy segmenty po osiem godzin (0.00–8.00, 8.00–16.00, 16.00–24.00).
Wprowadzenie bezpłatnej komunikacji miejskiej wymaga spełnienia dwóch warunków – stężenie pyłów PM10 musi przekroczyć 100 µg/m3 na przynajmniej 50% powierzchni miasta oraz 150 µg/m3 również na co najmniej 50% obszaru miasta, w dwóch dowolnych ośmiogodzinnych segmentach. Decyzja o darmowym transporcie pozostaje ważna nawet jeśli rzeczywiste pomiary dobowego stężenia będą niższe od przewidywanego.
Gdy prognoza IMGW nie wskazuje na prawdopodobieństwo przekroczenia średnich stężeń pyłów PM10, ale średnia pomiarów z wszystkich stacji pomiarowych Krakowa wskaże na przekroczenie normy o godzinie 3.00 następnego dnia, bezpłatne przejazdy komunikacją miejską zostaną wprowadzone począwszy od pierwszych porannych kursów autobusowych czy tramwajowych aż do północy tego dnia, obejmując obszar Gminy Miejskiej Kraków oraz gmin sąsiadujących. W przypadku awarii jednej lub więcej stacji pomiarowych, które uniemożliwią wyliczenie średniej z godziny 3.00, do obliczeń użyte będą wyniki z pozostałych, sprawnych stacji.
Bezpłatny transport miejski podczas smogu jest dostępny dla obszaru Gminy Miejskiej Kraków oraz dla mieszkańców 15 okolicznych gmin, które zdecydowały się na współpracę w tym zakresie. Regulacje dotyczące wprowadzania bezpłatnej komunikacji miejskiej podczas nadmiernego zanieczyszczenia powietrza pyłem PM10 zostały przyjęte przez radnych miejskich i są obowiązujące od 1 stycznia 2018 roku.
