Wrzesień tego roku zaznacza pięcioletnią rocznicę od kiedy Kraków porzucił używanie paliw stałych na rzecz rozwiązań proekologicznych w zakresie ogrzewania. Ta zmiana była możliwa dzięki decyzyjnym działaniom Urzędu Miasta Krakowa, skrupulatnym kontrolom przeprowadzanym przez strażników miejskich oraz zaangażowaniu mieszkańców miasta. Jako rezultat, jakość powietrza, którym oddychamy w Krakowie, stale się poprawia.
Antysmogowa uchwała została ustanowiona jako najbardziej efektywna strategia umożliwiająca osiągnięcie zgodności z normami jakości powietrza w jak najkrótszym czasie. To było wymagane zarówno przez krajowe przepisy prawne, jak i przez regulacje Unii Europejskiej. Co więcej, Kraków był niekwestionowanym pionierem tych działań w Polsce, które spotkały się z szerokim poparciem społeczeństwa – organizacji pozarządowych oraz samych mieszkańców.
Implementacja Uchwały Antysmogowej
Działania podejmowane przez Urząd Miasta Krakowa, zgodnie z wytycznymi Programów Ochrony Powietrza, skupiły się na ograniczeniu emisji komunalno-bytowej. Dokonało się to poprzez stopniowe wygaszanie palenisk węglowych, rozbudowę i modernizację sieci ciepłowniczych i gazowych, promowanie odnawialnych źródeł energii, termomodernizację budynków oraz wspieranie energooszczędnego budownictwa.
Jednocześnie podejmowano kroki mające na celu ograniczenie emisji komunikacyjnych, poprzez np. ulepszanie organizacji ruchu drogowego, utrzymanie czystości i dobrego stanu dróg, rozwijanie niskoemisyjnej komunikacji publicznej oraz rozwijanie komunikacji rowerowej.
Wprowadzenie systemu pozwoleń emisyjnych określających warunki korzystania ze środowiska oraz kontrola emisji miały na celu ograniczenie emisji przemysłowej.
Rola Straży Miejskiej
Straż Miejska Miasta Krakowa odegrała kluczową rolę w walce o czyste powietrze. Przez pięć lat obowiązywania uchwały antysmogowej strażnicy miejscy przeprowadzili 14 681 kontroli, których wynikiem było ujawnienie 581 wykroczeń i nałożenie 199 mandatów karnych.
Wsparcie dla Mieszkańców
Aby zmotywować mieszkańców do zmiany systemu ogrzewania na proekologiczny, Miasto wdrożyło różnorodne programy dotacyjne i wsparcia mieszkańców. W szczególności, Program Ograniczania Niskiej Emisji PONE oferował dofinansowanie dla mieszkańców chcących wymienić swoje systemy ogrzewania na bardziej ekologiczne rozwiązania.
Reakcja Społeczeństwa
W latach 1995-2022, ponad 45 tysięcy palenisk na paliwa stałe zostało zastąpionych proekologicznymi źródłami grzewczymi, a prawie 4000 instalacji odnawialnych źródeł energii zostało zainstalowanych. Obecnie prawie 100% budynków jest ogrzewana ekologicznie.
Potwierdzenie Sukcesu
Niewątpliwym dowodem na skuteczność podejmowanych działań jest ciągły spadek stężenia pyłu zawieszonego PM10 obserwowany na stacjach monitoringu jakości powietrza.
